Co Narodowe Centrum Kultury obchodzi, jak często artysta chodzi do kościoła?
Narodowe Centrum Kultury zleciło firmie Danae sp. z o.o. przeprowadzenie „badań na temat sytuacji twórców i artystów w Polsce”. „W środowisku pracowników kultury można często usłyszeć o trudnościach z jakimi muszą zmagać się na co dzień osoby wykonujące pracę o twórczym charakterze”, pisze o tych badaniach zastępca dyrektora NCK dr Mateusz Werner. Stosowną ankietę można wypełnić na stronie internetowej.
Badania zaprojektowali prof. Jagoda Hernik-Spalińska z Instytutu Sztuki PAN oraz dr Michał Łuczewski wicedyrektor Centrum Myśli Jana Pawła II, związany też z Instytutem Socjologii UW. Oboje zasiadają w Zespole ds. Polityki Tożsamości NCK. Na stronie internetowej można przeczytać, że zespół „inicjuje badania dotyczące tożsamości zbiorowych we współczesnej Polsce. Zagadnieniami podejmowanymi w pracach Zespołu są badania sił integrujących i osłabiających wspólnotę narodową i kapitał społeczny, próba rekonstrukcji „mapy” polskości, badania polskich elit, a także zjawisko konfliktu aksjologicznego mające konsekwencje dla bezpieczeństwa społecznego”.
Cytuję to dlatego, że ankieta bynajmniej nie dotyczy sytuacji twórców. Po kilku prostych pytaniach, z których badacze raczej wiele się o problemach artystów nie dowiedzą, ankieta skręca w niepokojącym kierunku. Artystów pyta się o ulubionych twórców zagranicznych, o poziom szczęścia, ulubione dzieła sztuki. Potem padają pytania o poglądy, a nawet o wiarę.
Artyści mogą się odnieść do stwierdzeń: „rozwój sztuki to przekraczanie granic i walka z tabu” albo „rozwój sztuki to pielęgnowanie i udoskonalanie tradycyjnych wzorców”. Czy i jak często zdarza się, że wstydzi się Pan tego, że jest Polakiem? Z czego przede wszystkim Polacy mogą być dumni? „Na przestrzeni wieków, niektóre narody były częściej ofiarami przemocy, natomiast inne sprawcami krzywd. Myśląc o historii swojego narodu, określiłby go Pan bardziej jako ofiarę czy też sprawcę?”
NCK chce też poznać poglądy polityczne twórców – lewicowe czy prawicowe, w skali od 1 do 7. A na końcu pyta o częstotliwość praktyk religijnych i o głębokość wiary artysty.
Co to NCK obchodzi? Jak informacja o uczestnictwie w nabożeństwach ma wpłynąć na „rozwój polskiej polityki kulturalnej”? Co mówi o „sytuacji polskich artystów”? Co NCK chce taką ankietą osiągnąć? Do czego ją wykorzystać? Czy istnieje docelowy profil artysty-Polaka, który będzie się czuł z Polski dumny, uważał nasz kraj za ofiarę czających się na nas wrogów i chodził do kościoła przynajmniej co niedzielę?
Ankietę można wypełnić na stronie internetowej, ale ankieterzy dzwonią też bezpośrednio do twórców. Jak czuje się artysta, gdy państwowa instytucja pyta go o to, jak głęboko wierzy? Badania są niby poufne, ale gdy ankieterzy dzwonią, to chyba wiedzą do kogo. Mimo parszywych pytań zachęcam do wypełniania tej ankiety – w wielu miejscach można wpisać cokolwiek i przy okazji powiedzieć badaczom z NCK, co się na temat ich ankiety sądzi.
PS
Napisałem też komentarz w sprawie ankiety dla „Gazety Wyborczej” – „Kuriozalna ankieta Narodowego Centrum Kultury. Czy artyści wierzą w Boga?”.
Karol Sienkiewicz 